Historia

Pierwszy raz, kiedy dostrzeżono postępujące niszczenie lasów Galicji to rok 1782. Ówczesne władze zaborcze tego terenu, czyli władze austriackie, uchwaliły tak zwany Patent o ważności i użytku lasów. Po raz pierwszy władza narzuciła właścicielom lasów sposób użytkowania ich własności. W późniejszym okresie (rok 1827) dominium zakopiańskie zakazało nawet wypasu owiec i kóz w lasach oraz trzymania ich na polanach zimą pod karą odstrzału. W czasach międzywojennych Ministerstwo Rolnictwa całkowicie zakazało zakładania szałasów pasterskich, z uwagi na ogrom szkód poczynionych w Gorcach przez gospodarkę szałaśniczą. Droga do powołania Gorczańskiego Parku Narodowego takim, jakim widzimy go obecnie była długa i wyboista. Ostatecznie jednak, na gruncie, o którego ochronę walczono już od 1954 roku, powstał Gorczański Park Narodowy. Z kilku opcji obszaru wybrano tę najmniejszą, w dodatku okrojoną. Rezerwat objął 5 908 hA. Od momentu powstania Park kilkakrotnie powiększano tak, że obecnie jego powierzchnia wynosi 7030 hA. Na tym terenie wyróżniamy obszary ochrony czynnej, ścisłej i krajobrazowej.

Cele

Co jest najważniejsze w działalności Gorczańskiego Parku Narodowego? Po pierwsze ochrona puszczy Karpackiej, której duży obszar wyróżnia Park. Niepowtarzalna rzeźba terenu, skład lasów i polan z licznymi punktami widokowymi czynią ten niewielki w porównaniu do wcześniej utworzonych Parków Narodowych teren unikatowym. Niezwykle ważna jest ochrona naturalnych procesów przyrodniczych, które mogą przebiegać bez zakłóceń na terenie objętym ochroną ścisłą (połowa całego obszaru GPN). Na pozostałym terenie prowadzimy działania, które mają albo zachować różnorodność przyrodniczą (np. czasowe grodzenie terenu, by unikać obgryzania roślin), albo odtworzyć dawny skład fauny i flory. Ze szczególną uwagą pochylamy się nad gorczańskim ekosystemem. Katalogujemy i chronimy świat grzybów, szczególnie jego osobliwości, w tym gatunki alpejskie i subalpejskie - niezwykle rzadkie w naszym regionie. Obszar GPN jest siedliskiem gatunków górskich, borealnych i puszczańskich, wśród zwierząt zaobserwować można między innymi wilka, rysia, jelenia karpackiego, ponad 100 gatunków ptaków - także te bardzo rzadkie, jak puchacz, głuszec i dzięcioł trójpalczasty. Wreszcie, poza całą pracą w terenie, prowadzimy całą gamę działań naukowych. Od badań nad przyrodą i procesami ochronnymi, po monitoring efektów naszej pracy - zmian w ekosystemach leśnych i nieleśnych. Prowadzimy szereg akcji edukacyjnych, przybliżających walory Parku. Na piękno Gorców oraz problem ochrony przyrody uwrażliwiamy wszystkich, szczególnie społeczność lokalną, zwłaszcza dzieci i młodzież.

Obszar

Gorczański Park Narodowy składa się z kilku części. Po pierwsze są to góry - Gorce, będące pasmem Karpat Zachodnich, konkretnie Beskidów. Geologicznie zbudowane są głównie ze skał fliszowych. Charakterystyczny flisz karpacki to budowa wielowarstwowa okrywy skalnej. Należą do niej łupki, iły, piaskowce i zlepieńce. Kolejną bardzo ważną częścią przyrody GPN jest puszcza karpacka. Składa się ona z lasów dolnego regla, zajmując około 60% całej powierzchni pasma Gorców.

Działania popularyzatorskie

Staramy się, by społeczność lokalna nie tylko poznawała walory przyrodnicze, które ma w zasięgu krótkiego spaceru, ale też rozumiała, jak ważne jest chronienie ich dla przyszłych pokoleń. Wśród naszych działań należy wymienić:

• Prelekcje w sali audiowizualnej GPN
• Zajęcia edukacyjne dla klas młodszych szkoły podstawowej w oparciu o program edukacyjny „Czym skorupka za młodu nasiąknie… czyli jak pokochać przyrodę aby ona pokochała nas”
• Zajęcia warsztatowe w sali edukacyjnej GPN oraz w parku dworskim w Porębie Wielkiej
• Wycieczki po licznych ścieżkach edukacyjnych
• Konkursy różnego rodzaju
• Programy edukacyjne
• Działalność Biblioteki GPN
• Wystawy
• Imprezy edukacyjne
• Warsztaty dla władz samorządowych

Szczegółowe informacje oraz cenniki znajdują się na www.gorczanskipark.pl